Agenda

Bosrand terugzetten

Vrijdag, 23. November 2018, 09:00 - 13:00

Gaarne wil ik jullie uitnodigen voor de werkdag op vrijdag 23 november 2018 a.s.

Wat gaan we doen?
We gaan verder met bosrandbeheer, dat houdt in dat bij het orchideeën veldje de wilgen en berken terug gezet moeten worden.
Wij gaan er voor zorgen dat de bosrand weer teruggezet wordt naar de oorspronkelijke plaats.

Waar doen we het voor?
Als we dat niet zouden doen gaan de te verwijderen jonge boompjes bomen worden en worden de orchideeën veldjes steeds kleiner.
We gaan aan het werk op alle drie orchideeën veldjes. De zaterdag groep heeft ook al een Flink stuk gedaan maar het is nog lang niet af, dat gaan wij doen.
Ook ‘t Spik behoort tot het leefgebied van de boomkikker en die zal het heerlijk vinden dat wij zulke heerlijke in de zon liggende struwelen aanleggen.

Smalenbroek De geborgenheid van een oud landgoed

Naam: Smalenbroek/ ‘t Spik
Ligging: ten zuiden van Enschede
Oppervlakte: 87 hectare
In beheer sinds: 1979
Bijzonderheden: landgoed met bossen op droge en natte bodems, houtwallen, graslanden en akkers; grote verscheidenheid aan planten en dieren (vooral vogels).

Een doordeweekse morgen op landgoed Smalenbroek aan de zuidelijke rand van Enschede. Twee zwarte zwanen glijden over het gladde water van de vijver. Meerkoetjongen zijn wat onrustig op zoek naar hun moeder. Een karekiet klimt behendig langs een rietstengel. Groene kikkers laten luid en duidelijk weten dat ze er zijn. Boven in een treurbeuk zit een eenzame aalscholver. Enkele bomen staan in hun eentje indrukwekkend te zijn; hun namen verraden dat ze van ver komen: mammoetboom, moerascypres, tulpenboom, trompetboom.
Het tafereel roept een sfeer van geborgenheid op, een sfeer die van alle tijden is. Al het groen van de bomen is aan het veranderen in geel, oranje, bruin, paars. Onder de bomen komen paddestoelen boven de grond, in een veelheid van vormen en kleuren. Maar deze metamorfose zal niets veranderen aan het gevoel dat het hier goed toeven is.
Landgoed Smalenbroek. Je wandelt er vanuit de buitenwijken van Enschede zo naar toe. Het gebied biedt een keur aan landschappen, waarin de hand van de mens steeds minder zichtbaar wordt naarmate je verder van de stad komt: stadspark ’t Stroink waar mens en hond zich kunnen ontdoen van hun overtollige energie, Smalenbroek met zijn cultuurhistorie en het aangrenzende ’t Spik waar de natuur zo veel mogelijk haar gang kan gaan.

Zichtbare geschiedenis
Eind negentiende eeuw kwam Smalenbroek samen met ’t Spik in handen van de familie Ter Kuile, die het park met de vijver en de lanen liet aanleggen. Daardoor oogt het als een typische buitenplaats van een fabriqueur, waarvan er meer zijn in dit deel van Twente. Sinds 1979 is Landschap Overijssel eigenaar van landgoed Smalenbroek, vijf jaar later kwam ’t Spik erbij. De villa op Smalenbroek is nog altijd van de familie Ter Kuile.
Smalenbroek heeft een geschiedenis die veel verder teruggaat dan de negentiende eeuw. In documenten uit de veertiende eeuw duikt de naam van het landgoed al op. Essen, graslanden en natuurlijk de boerderij maken die geschiedenis zichtbaar. Het oudste deel van de boerderij dateert uit 1715. Intrigerend is de zogeheten commiezenkamer in de boerderij. Vanwege de nabijheid van de grens, woonde in deze kamer een commies oftewel een douanebeambte. Als vanzelf komen er beelden op van mannen in gesteven uniformen die met geheven sabels op sjofele smokkelaars jagen. Kom daar nog eens om in een tijd dat er zelfs geen slagboom meer bij de grens staat

Rogge

Op de grote es vlakbij de boerderij verbouwt een boer uit de omgeving rogge. Daarmee is een oud gebruik in ere hersteld. De bolle akkers zijn van oudsher de locaties waar granen werden geteeld. Met mengsels van mest en heideplaggen werd de grond vruchtbaar gemaakt. De laatste jaren stond er evenwel maïs op de es van Smalenbroek, een typisch gewas van de moderne landbouw. Daar is nu een eind aan gekomen, evenals aan het intensieve gebruik van het grasland.
Op de es wordt biologisch geboerd. Dat betekent dat er geen kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen meer gebruikt worden.
In het grasland gaat het mestgebruik drastisch terug.

Wildernis

Over natuurwaarden hebben Smalenbroek en ’t Spik toch al niet te klagen. In de gevarieerde omstandigheden – van cultuurgrond tot ‘wildernis’ – vinden tal van planten en dieren geschikte leefgebieden. De bermen van de lanen bijvoorbeeld staan in het voorjaar vol met bosanemoon, maagdenpalm, nagelkruid en in de herfst staan er talloze paddestoelen. Langs de oevers van de Bruininksbeek groeit bosereprijs, gele dovenetel en schaafstro.
Er broeden vijftig soorten vogels. Typische bossoorten, zoals kuifmees, zwarte mees, kruisbek, goudhaantje en appelvink, maar ook vogels die vooral in cultuurgronden voorkomen: kieviet, patrijs en fazant. In en bij de vijvers zitten wilde eend, waterhoen, meerkoet en bosrietzanger. Van de roofvogels broeden sperwer, buizerd, torenvalk en bosuil op het landgoed. Vijf spechten komen er voor: de zwarte, de groene en de drie bonte spechten (kleine, middelste en grote).
Door de verschillende bodemomstandigheden zijn er stukken bos met slechts eiken en beuken, of alleen dennen, maar ook stukken met es, iep, haagbeuk, hazelaar, taxus, hulst, lijsterbes, hondsroos en vlier. In de bossen leven reeën, hazen, eekhoorns, steenmarters, bunzingen, hermelijnen en wezels.

Een bewoner die terug is van weg geweest, is de boomkikker. In Twente zijn de laatste jaren op tal van plaatsen poelen aangelegd om dit felgroene kikkertje weer nieuwe kansen te bieden. De kans dat je hem te zien krijgt is klein. Maar door zijn luide gekekker in mei en juni – de indrukwekkende decibellenproductie staat in geen verhouding tot zijn geringe omvang – is zijn aanwezigheid onmiskenbaar. Ook in ’t Spik is een ondiepe poel gemaakt. En er zitten inderdaad weer boomkikkers. Vanuit het Witte Veen, waar weer een flinke populatie zit, zijn ze ook hier naar toe gekomen.

Het terug te zetten bosrand

Wat neem je mee:
• Omdat het in het natuurgebied bijzonder nat kan zijn hebben laarzen de voorkeur.
• Houd rekening met het weer.
• Neem iets mee waar je droog op kunt zitten, krukje o.i.d. desnoods een
vuilniszak of ander stevig (isolerend) plastic.
• Voor de pauze (om ongeveer 10.30 uur) iets te drinken en te eten.

Waar moet je zijn?

Zie de kaartjes

Voor het navigatie systeem Smallenbroekweg 17 te Enschede.

We beginnen om 9.00 uur
We stoppen om 12.45 uur.

Dan nog het volgende : het vrijdaggroepje die de nazorg deed van de Balsemien wil graag doorgaan met andere natuurwerk nu het afgelopen is met groei van de balsemien. Het groepje gaat dus kleine klusjes opknappen. Wie graag ook mee wil doen met dit groepje kan dat bij melden.
Dan krijg je telkens een sober kort mailtje waar we werken. Dus wie graag meer wil werken op vrijdag meld het mij.

Graag tot vrijdag,

Anton Heuven

Locatie Smalenbroek
Contact Anton Heuven